Gershom Franklin White - Pionier weterynarii pszczół

W 1888 roku Matěj Hlinecký napisał do czasopisma Český včelař poważny artykuł, w którym między innymi stwierdził: „Do największych plag, z którymi pszczelarze bezskutecznie walczą, należy zgnilec złośliwy, na którego lekarstwa i sposoby walki szukano na próżno. Ta straszna plaga atakuje w Danii, Anglii i Norwegii.”

Ta śmiertelna choroba nie była rzadkością również na ziemiach czeskich. Pszczelarze w całym regionie mieli z nią do czynienia, nie wiedząc nawet z czym właściwie walczą. Dziś wiemy znacznie więcej o zgnilcu amerykańskim i bakterii Paenibacillus larvae, która go powoduje, ale nadal trudno jest skutecznie z nią walczyć. Za to, że znamy jej przyczynę, pszczelarze na całym świecie zawdzięczają doktorowi Gershomowi Franklinowi White'owi.

Gershom F. White, B.S., Ph D., M.D., urodził się 22 grudnia 1873 roku w Hooksburgu w stanie Ohio, USA. Swoje wieloletnie studia nad biologią rozpoczął w publicznej szkole stanu Ohio, kontynuując naukę na Uniwersytecie Ohio, Uniwersytecie Cornella, Uniwersytecie George’a Washingtona i Uniwersytecie Johna Hopkinsa. Już podczas studiów skupił się na bakteriologii zwierząt, zwłaszcza pszczół. Bakteriologia była wówczas bardzo młodą dziedziną nauki. Choć słowo „bacteriology” po raz pierwszy użyto w 1886 roku, to przez wiele lat nie była uznawana za pełnoprawną dziedzinę nauki.

Nieznane pole

Badania nad bakteriami na początku XX wieku były w powijakach, jednak badania nad mikroorganizmami pszczół były w jeszcze gorszym stanie. Pszczelarze na całym świecie borykali się z chorobami, których często nie potrafili nawet nazwać. W Czechach powszechnie uważano, że „gniliznę czerwiu” czy „morowitość” powoduje zepsute powietrze w ulu lub motylica woskowa. Niemieccy pszczelarze pod koniec XIX wieku przypisywali przyczyny tajemniczej choroby genetyce pszczoły, w krajach skandynawskich natomiast powszechnie sądzono, że przyczyną rozprzestrzeniania się chorób są przemarznięte gniazda czerwiowe. Inni myśleli, że winna jest niezidentyfikowana grzybica. Było wiele teorii i domysłów, ale brakowało faktów. Możliwe jest, że wiele przypadków uznawanych za „morowitość” nie miało nic wspólnego z tą chorobą. I właśnie na tym nieznanym polu zajął się Gershom White.

Był pierwszym na amerykańskim kontynencie, który zajmował się chorobami pszczół. Już w trakcie studiów współtworzył „Wstępne badanie przyczyn choroby zakaźnej w stanie Nowy Jork”. Ze zgniłych próbek larw udało mu się wyizolować bakterię Bacillus alvei. W 1907 roku opisał przyczynę zgnilca amerykańskiego – bakterię Bacillus larvae, obecnie znaną jako Paenibacillus larvae. I tak świat poznał przyczynę najgroźniejszej choroby pszczół. Doktor White napisał następnie 14 kolejnych badań na temat chorób pszczół, zajmując się głównie zgnilcem i grzybicą czerwiu, bakteriami występującymi na pasieczyskach, nosemozą oraz wirusem workowatego czerwiu (SBV).

Następnie White pracował w Division of Bee Culture, gdzie zaczęły pojawiać się konflikty między nim a współpracownikami. Choć wysoko cenili jego „rzadkie zdolności”, uważali go za introwertyka niezbyt chętnego do współpracy zespołowej. Konflikty doprowadziły do tego, że przełożeni odmawiali mu zgody na publikację wielu badań. Po długich pertraktacjach w końcu zdobył ich zgodę.

W 1917 roku White przeszedł do rządowej instytucji Bureau of Entomology pod patronatem Departamentu Rolnictwa. Jego praca została przerwana przez pierwszą wojnę światową, podczas której służył jako lekarz wojskowy. Po wojnie kontynuował swoje prace. Zajmował się nie tylko pszczołami, ale także chorobami innych owadów. Pracował nawet nad hodowlą sterylnych larw much, które mogłyby być

używane przez chirurgów do leczenia stanów zapalnych szpiku kostnego. Opisał wiele chorób owadów i opracował nowe metody walki biologicznej z różnymi szkodnikami.

Doktor White zmarł niespodziewanie w trakcie pracy nad badaniami 27 kwietnia 1937 roku. Nigdy się nie ożenił, swoje życie poświęcił badaniom entomologicznym. W jego nekrologu z tego roku napisano: „Śmierć doktora zabrala nauce entuzjastycznego, skrupulatnego i sumiennego badacza.”. Dla wielu doktor White jest po dziś dzień inspiracją. Jego życie i praca przypominają nam, że nie powinniśmy bać się niezbadanego, ale przeciwnie - dążyć do jego poznania.

Z czasopisma Pszczelarstwo  Erik Tihelka